به گزارش روابط عمومی نیروی انسانی، شرکت دانش بنیان به آن دسته از شرکت هایی گفته می شود که بر اساس دانش و فناوری اطلاعات بنا شده اند؛ شرکت هایی که موتور رشد و توسعه هر کشور در حال توسعه ای به شمار می روند و موجب رونق و شکوفایی و پیشرفت دانش آن کشور می شوند.
تاریخچه شرکت های فناور به سال ۱۹۷۹ میلادی بر می گردد که با به کار بردن عبارت هایی نظیر شرکت های فناور برای بررسی و توسعه اختراع های علمی، دانش و نوآوری ها تاسیس شدند و از آن زمان تاکنون با عبارت هایی نظیر ” سازمان های دانش محور، شرکت های مبتنی بر فناوری های پیشرفته، شرکت های دانش مبنا، سازمان های مبتنی بر نوآوری” رواج پیدا کرده اند و سهامداران این شرکت ها، بیشتر متخصصان و افراد تحصیل کرده ای هستند که با فراگیری علوم و دانش و نوآوری ها موفق به ارائه یک خروجی غیر نقدی می شوند که این خروجی می تواند اموال معنوی همچون حق اختراع، طرح های صنعتی، دانش های فنی و نرم افزار ها باشد.
در ایران، قانون حمایت از شرکت های دانش بنیان، تجاری سازی اختراع ها و توسعه نوآوری ها نیز آبان ماه سال ۱۳۸۹ مشتمل بر سیزده ماده و ۶تبصره برای رشد و توسعه اقتصاد کشور به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و ۲۵ روز بعد مورد تایید شورای نگهبان قرار گرفت.
حالا پس از گذشت ۱۱ سال از تصویب این قانون با توجه به اهمیت این شرکت ها رهبر معظم انقلاب سال ۱۴۰۱ را با عنوان تولید، دانش بنیان و اشتغال آفرین نام گذاری کرده تا با ارائه حمایت های لازم زمینه رونق این شرکت ها که حاصل توان و فکر خلاق عده ای از جوانان مبتکر این آب و خاک است مهیا و به این صورت زمینه استقلال و خوداتکایی در کشور بیش از پیش فراهم شود.
امروز در استان بوشهر ۴۰۰ واحد دانش بنیان به ثبت رسیده که از این شمار ۱۳۶ شرکت در پارک علم و فناوری مستقر و از این شرکت ها ۳۸ واحد فناور دانش بنیان فعال هستند که براساس اعلام معاون امور اقتصادی استانداری بوشهر ارزش محصولات فناور و خدمات صادر شده آنها ۵۶ هزار دلار و گردش مالی این شرکتها حدود سه هزار و ۲۸۶ میلیارد ریال است.
۱۴۰۱ فرصت رشد، اشتغال و ثروت آفرینی شرکت های دانش بنیان
براساس اعلام علی باستین تاکنون یکهزار و ۳۶۰ فرصت شغلی از سوی واحدهای فناور استان بوشهر ایجاد شده و ۹ نشان تجاری نیز از سوی این واحدهای فناور به ثبت رسیده است.
در زمان حاضر پارک علم وفناوری خلیج فارس و پنج مرکز رشد در شهرستان های بوشهر، دشتی، گناوه، دشتستان و کنگان فعال هستند که عمده ظرفیت های موجود در آنها در بخش صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، انرژی های نو و تجدید پذیر، فناوری های زیستی و دریایی، برق، الکترونیک، فناوری اطلاعات و ارتباطات، محیط زیست، کشاورزی و شیلات، تجارت و حمل و نقل دریایی است.
مشکلات واحدهای فناور؛ از تامین نقدینگی تا بی اعتمادی بازار
شرکتهای دانش بنیان با وجود اینکه توانسته اند اشتغال و گردش مالی به نسبت مناسبی ایجاد کنند اما همچنان با مشکلاتی روبرو هستند و برای برطرف شدن این تنگناها باور قابلیت ها و حمایت عملی از این شرکت ها ضروری است.
این شرکت ها با خودباوری و البته ریسک پذیری برای کمک به استقلال اقتصادی کشور به میدان آمده اند اما حمایت از سوی مسئولان و مدیران اَهرُم مهم و موثری برای گسترش و تقویت آنها به شمار می رود.
"شرکت های فناور و دانش بنیان بوشهر در سطوح مختلف مشکلات متفاوتی دارند به طور مثال در شرکت های نوپا بیشترین مشکلات مربوط به نقدینگی است چون به طور معمول این شرکت ها به رغم بنیه علمی و فناوری قوی، توان اقتصادی قدرتمندی ندارند و در شرکت های رشد یافته نیز بیشترین مشکل مربوط به بازاریابی محصولات و خدمات فناورانه است" این بخشی از سخنان مشاور استاندار در امور فناوری و شرکت های دانش بنیان است.
شرکت فناور صنعت نخل به مدیریت محسن رستگار یکی از این واحدها است که از ضایعات درخت نخل صنایع دستی تولید می کند. رستگار می گوید: بسیاری از دانش بنیان ها خرده شرکت هایی هستند که عمر زیادی ندارند اما گاهی تصور می شود این شرکت ها به قدرت مالی و زیرساختی که در شرکت های بزرگ وجود دارد، رسیده اند.
او با انتقاد از تضمین های سنگین بانک ها می افزاید: استفاده از تسهیلات بانکی یکی از راهکارهای رونق شرکت های دانش بنیان است اما امروز بیشتر این شرکت ها به دلیل وجود قوانین دست و پا گیر و گرفتن تضامین و وثایق سنگین امکان استفاده از تسهیلات را ندارند.
عبدالحسن بهرامی مشاور استاندار در امور فناوری و شرکت های دانش بنیان نیز معتقد است به طور معمول شرکت های فناور در عرصه ورود به بازار تنها هستند بطوریکه محصول تا مرحله یک قدمی رسیدن به بازارهای داخلی و خارجی و کسب درآمد پیش می رود اما بدلیل نداشتن ارتباط مناسب دچار مشکل می شود.
از دیگر مشکلات شرکت های فناور استان بوشهر، برخوردار نبودن از مشوق ها و حمایت هایی مانند معافیت های مالیاتی، بیمه ای و گمرکی است که اگر چه در قانون حمایت از شرکت های دانش بنیان مندرج است اما گاهی تفسیرهای سلیقه ای مجریان از قانون، شرکت ها را متضرر می کند.
از دیگر چالش های شرکت های فناور، بی اعتمادی به محصولات دانش بنیان داخلی و تاخیر در تامین مالی قراردادهای بسته شده با صنایع و دستگاه های اجرایی است که بهرامی امیدوار است با توجه به نام گذاری امسال از سوی رهبر معظم انقلاب در این زمینه فرهنگ سازی بهتری در جامعه، سازمان ها و صنایع انجام شود.
عبدالمجید مقاتلی یکی از صاحبان شرکت های فناور استان بوشهر می گوید: اطمینان نکردن به توان و تولیدات شرکتهای دانش بنیان از مشکلات این شرکتها به شمار می رود، برخی از مسئولان حاضر هستند محصول مورد نیاز خود را چند برابر قیمت داخل از بیرون از استان تهیه کنند.
مدیر این شرکت فناور که محصولات فوق سبک فایبر گلاس تولید می کند، می گوید: اگر تنها دهیاری های استان بوشهر از محصولات این شرکت استقبال کنند و واسطه ها را کنار بگذارند، هیچ مشکلی درزمینه فروش محصول نخواهد داشت، این درحالی است که اگر این حمایت همچنان وجود نداشته باشد مجبور به جمع کردن شرکتی هستم که تمام زندگی خود را برای تاسیس آن هزینه کردم.
دانش بنیان ها، نیازمند حمایت ها و مانع زدایی های اجرایی و قانونی
به بیان مدیرعامل شرکت شتاب دهندگان بازار پارس و نماینده شرکت های مرکز رشد استان بوشهر زمانی یک صنعت دانش بنیان است که صاحب فناوری باشد به این معنی که صاحبان این صنعت خط تولید و جنس مواد را طراحی و انتخاب و به طور دائم می توانند محصول را بهتر کنند.
آنطور که امین خواجه ئیان می افزاید: همه صنایع دانش بنیان شامل کسب و کارهای کوچکی هستند که برخی از آنها در مرحله رشد و ترقی قرار دارند و افزون بر مشکل منابع مالی از لحاظ ساختاری دچار مشکلاتی هستند، زیرا برنامه کسب و کار کشور تاکنون بر پایه کسب و کارهای دانش بنیان و فناورانه نبوده است.
به اعتقاد خواجه ئیان شرکت های دانش بنیان به عنوان شرکت های نوپا با وجود اینکه در ابتدای کار فعالیتی مبتنی بر فناوری دارند و فروش قابل توجهی ندارند اما گرفتار مسائل مالیاتی و بیمه تامین اجتماعی می شوند این درحالی است که در کشورهای پیشرفته برای کسب و کارهای فناورانه ساختارهایی تعریف شده است از جمله فروش تا ۵۰۰ میلیون تومان که شامل دریافت مالیات و بیمه نمی شود و در صورت استخدام نیروی انسانی از دانشگاه، دولت بخشی از حقوق و دستمزد ایشان را پرداخت می کند.
خواجه ئیان دریافت مجوز را از دیگر مشکلات شرکت های دانش بنیان عنوان می کند و این طور توضیح می دهد که برخی حوزه ها بویژه حوزه های درآمد زا از جمله بخش های دارویی، پزشکی، نفت و گاز و برخی قطعه ها و تجهیزات وارداتی در کشور انحصار شده و اجازه ورود آنها داده نمی شود.
۱۴۰۱ فرصت رشد، اشتغال و ثروت آفرینی شرکت های دانش بنیان
البته او به این نکته نیز اشاره می کند که برخی صنایع نیز به روش وارد کردن بخشی از قطعه های خود از کشورهای دیگر عادت کرده و به دنبال تغییر و درگیر کردن خود به فرایند تولید نیستند و به واردات قطعه های مورد نیاز خود که ممکن است حتی مجهز به آخرین تکنولوژی نیز نباشد اکتفا می کنند.
آنطور که خواجه ئیان می گوید: صنعت کشاورزی یکی از صنایع بزرگ کشور است که بسیاری از سم ها، آفت کش ها و کودها مورد نیاز این صنعت با بدترین کیفیت وارد می شود اما یک شرکت تولیدی داخلی نمی تواند در این بخش فعالیت کند.
از نظر خواجه ئیان شرکت های دانش بنیان نیازمند بازار هستند به این معنی که باید بتوانند محصول خود را افزون بر بازارهای داخلی به دنیا نیز معرفی کنند اما امروز به دلیل تحریم ها امکان ورود به بازار بین المللی وجود ندارد این در حالی است که شرکت هایی که امروز کوچک هستند تنها با وارد کردن محصول به بازار های بین المللی می توانند بزرگ شوند.
اما از نظر مدیرعامل شرکت لیان راگ و نماینده شرکت های فناور پارک علم و فناوری استان بوشهر نبود مراکز پشتیبانی فنی و بازاریابی در مراکز پالایشگاهی و پتروشیمی ها در پارس جنوبی، نبود مراکز رشد تخصصی در سایت های پالایشگاهی و پتروشیمی، نبود تیم و برنامه ریزی بازریابی منظم و موثر در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی را از جمله چالش ها و مشکلات پیش روی شرکت های دانش بنیان و فناور پارکی غیر نوپا عنوان کرد.
به اعتقاد مسعود بهزادی نژاد نبود چابکی در مجموعه پارک به منظور ورود به بازارهای بین المللی حوزه خلیج فارس، واگذار نکردن زمین برای ایجاد محیط های کارگاهی و آزمایشگاهی تخصصی در بوشهر و نبود ارتباط موثر پارک و شرکت های پارکی با مدیران استانی و مدیران پالایشگاهی و پتروشیمی برای کسب سهم بازار در حوزه نفت و گاز و پتروشیمی از جمله دیگر مسائل شرکت های فناور است که انتظار می رود مسئولان در راستای رفع این مشکلات گام های موثری بردارند.
اگر نگوییم تنها هدف، اما بدون تردید یکی از اهداف رهبر معظم انقلاب در نام گذاری شعار سال تحت عنوان تولید، دانش بنیان و اشتغال آفرین به این امر معطوف می شود که با حصول و تحقق واقعی شعار سال، معضل بیکاری نیز حل و فصل شود و با چنین رویکردی هر آنچه برای توسعه تولید دانش بنیان سرمایه گذاری شود، دستاوردهای ارزنده تری برای اقتصاد کشور حاصل خواهد شد.
شرکت های دانش بنیان به عنوان بنگاه های اقتصادی از ارکان مهم توسعه و تحول در این عرصه به شمار می روند و با توجه به زیرساخت های مناسب استان مانند نیروی کار تحصیل کرده و وجود دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی بستر خوبی برای فعالیت این شرکت ها فراهم است و با توجه به اینکه بیکاری بویژه در قشر تحصیل کرده به یک دغدغه مهم تبدیل شده است شرکت های دانش بنیان از ظرفیت غنی اشتغال زایی برخوردارند.
شرکت های دانش بنیان با طرح ایده و به صورت فناورانه در تلاش هستند بخشی از نیاز کشور را تامین کنند تا واردات کاهش یابد به بیان دیگر این شرکت ها برای استقلال و خودکفایی کشور برنامه ریزی می کنند، حال اگر از محصولات این مجموعه ها که حاصل کار تیمی گروهی از جوانان است استقبال لازم صورت نگیرد انگیزه کار پایین می آید.
امروز و به دنبال تاکید رهبر معظم انقلاب بر حمایت و استفاده از توان شرکت های دانش بنیان که نشان از اعتماد به توان جوانان دارد، بسیاری از مسئولان و دست اندرکاران حمایت از این شرکت های فناور را در دستور کار خود قرار داده اما باید دید آیا راه حلی برای بهبود مسائل شرکت ها برگزیده می شود و حمایت لازم از کسب و کار دانش بنیان جوانان صورت می گیرد یا همچنان این مشکلات سد راه پیشرفت آنها باقی خواهد ماند.
اتمام خبر
